Η Όνο-χα Ίτο-ρίου (小野 派 一刀 流) αποτελεί το παλαιότερο παρακλάδι των διάφορων παραδόσεων ξίφους που προέκυψαν απο το αρχικό σύστημα της Ίτο-ρίου του Ίτο Καγκεχίσα.
Ο Ίτο Ίτοσαι Καγκεχίσα (1560-1653), αρχικά Ίτο
Γιαγκόρο, υπήρξε ένας διάσημος, αλλά και μυστηριώδης ξιφομάχος, που βάση της
παράδοσης ποτέ δεν ηττήθηκε σε μονομαχία. Ο θρύλος τον φέρει να ξεβράζεται στο
μικρό παραθαλάσσιο χωρίο Ίζου, επάνω σε ένα κομμάτι ξύλου. Όταν ο Γιαγκόρο
έδιωξε μια συμμορία ληστών που λεηλατούσαν τους κατοίκους, αυτοί τον
επιχορήγησαν οικονομικά, ώστε να ταξιδέψει προς αναζήτηση δασκάλου και να κάνει
το όνειρο του - που ήταν να γίνει μεγάλος ξιφομάχος – πραγματικότητα.
Ο Ίτο έφτασε στην Καμακούρα, στο διάσημο
τέμενος Τσουρουγκαόκα Χάτσιμανγκου, όπου απέτισε φόρο τιμής στους θεούς και
ασκήθηκε στην ξιφομαχία. Μια μέρα που κάποιος του επιτέθηκε, ο Ίτο ασυνείδητα και
χωρίς σκέψη τράβηξε το σπαθί του και τον «έκοψε» με μια κίνηση. Περιέγραψε αυτή
την τεχνική ως μουσόκεν, ένα είδος
αισθητηριακής αντίληψης παρόμοια με το μούσιν.
Κάποια άλλη στιγμή ανέπτυξε το χοσάτο,
όταν αντιμετώπισε την επίθεση πολλών αντιπάλων στην κρεβατοκάμαρά του.
Ο Ίτο ανέπτυξε την Ίτο-ρίου («η σχολή της μίας τεχνικής ξίφους») με κεντρική ιδέα, ότι
μια βασική τεχνική γεννά απεριόριστες εκδοχές και ως βασική του τεχνική είχε το
σούριοτοσι ή κίριοτοσι, «κόψιμο προς τα κάτω». Βασική αρχή της Ίτο-ρίου είναι το
ίσιν ίτο, (μια καρδία, ένα ξίφος).
Ο Ίτο δεν χρησιμοποιούσε τον όρο κεντζούτσου
για το σύστημα του, αλλά προτιμούσε να το αποκαλεί Ίτο-ρίου Χέιχο, ενώ λέγεται ότι βασική του επιρροή ήταν η
Τσούγιο-ρίου, που διδάχθηκε απο τον Κανεμάκι Τζισάι. Ο Ίτο απέκτησε μεγάλη
φήμη, όταν κατά την διάρκεια της τελετουργικής του περιπλάνησης, μούσα σούγκιο, ενεπλάκη σε 33
μονομαχίες, χωρίς να χάσει ούτε μία φορά, πράγμα που τον κατατάσσει δεύτερο
στην μυθιστορία των ιαπωνικών πολεμικών συστημάτων, μετά τον Μιαγιαμότο Μουσάσι
που είχε 60 αήττητες μονομαχίες. Ο Ίτο επέκτεινε την άσκηση στην ξιφομαχία
πέραν των πρακτικών κινήτρων, καθιερώνοντας την παράλληλη φυσική και διανοητική
άσκηση. Κύριο όπλο του ήταν το ξίφος κατάνα,
κατασκευασμένο μάλιστα στην ιστορική σχολή τεχνιτών ιτσιμόντζι. Το ξίφος αυτό παραδίδεται απο επικεφαλής σε επικεφαλής
της ρίου.
Πολλοί διάσημοι ξιφομάχοι υπήρξαν μαθητές του
με έναν εκ των κορυφαίων να είναι ο Όνο Τζιρόεμον Τανταάκι (1565-1628), ο
οποίος τον διαδέχθηκε κιόλας. Ό Τανταάκι ή Μικογκάμι Τένζεν (Τένζεν, ήταν
τιμητικός τίτλος, που του αποδόθηκε απο το Μπακούφου, και κυριολεκτικά σήμαινε βοηθός
οινοχόου του Αυτοκράτορα), υπήρξε διάσημος ξιφομάχος και ίδρυσε την Όνο-χα Ίτο-ρίου κατά την διάρκεια της αρχής
της περιόδου Έντο (περίπου στα 1630), όντας επικεφαλής της αρχικής Ίτο-ρίου. Η
προφορική παράδοση αναφέρει ότι ο Ίτο έβαλε τον Τανταάκι να μονομαχήσει με έναν
άλλον κορυφαίο μαθητή του, προκειμένου να αποφασίσει για το διάδοχο της σχολής
του.
Ο Τανταάκι υπήρξε ένας απο τους δύο (ο άλλος
ήταν ο Γιάγκιου Μουνενόρι της Γιάγκιου
Σινκάγκε-ρίου) επίσημους εκπαιδευτές ξιφομαχίας του σογκουνάτου των
Τοκουγκάουα, υπηρετώντας τρεις γενίες Σογκούν. Ο Όνο Τανταάκι εισήγαγε
στην άσκηση το σινάι, προκειμένου να
μειωθούν οι τραυματισμοί κατά την εξάσκηση, ενώ παράλληλα να διατηρηθεί η ρεαλιστικότητα της.
Η Όνο-χα
Ίτο-ρίου αποτελείται από περισσότερες από 150 τεχνικές, τόσο με μακρά, όσο
και με κοντά ξίφη. Το κίριοτοσι εξακολουθεί
να είναι η τεχνική που την καθορίζει, όπως το αρχικό στυλ της Ίτο-ρίου και
εμμένει στην φιλοσοφία "itto
sunawachi banto" ή "ένα ξίφος οδηγεί σε δέκα χιλιάδες ξίφη".
Αν και η άσκηση στην Όνο-χα γίνεται χωρίς πανοπλίες, οι τεχνικές της συντηρούν
την φιλοσοφία της μονομαχίας με πανοπλία. Η Όνο-χα έχει ασκήσει μεγάλη επιρροή
στο σύγχρονο κέντο.
Σημερινός επικεφαλής της παράδοσης είναι ο
17ος Σόκε Τακέμι Σασαμόρι (γεν. 1933), γιος του 16ου Σόκε Τζούνζο
Σασαμόρι [1886-1976, πολιτικός και Υπουργός της κυβέρνησης Καταγιάμα. Μελετητής
και συγγραφέας των This is Kendo:
The Art of Japanese Fencing και Itto Ryu Gokui (Τα μυστικά
της Ίτο Ρίου)], ο οποίος υπήρξε υψηλόβαθμος και σημαίνον κεντόκα (10ο Νταν). Ο σημερινός Σόκε, με σπουδές στην Θεολογική Σχολή
του Χάρβαρντ, είναι μέλος του ΔΣ του Nippon
Kobudo Kyokai (Σύνδεσμος Κλασσικών Μπούντο της
Ιαπωνίας), εκπαιδευτής της Αστυνομικής Ακαδημίας του Τόκιο και λόγιος του
Χριστιανισμού. Η Όνο-χα Ίτο-ρίου εδράζεται στην Σεταγκάγια-κου του Τόκιο.